Polska a Rosja - model symulacyjny konfliktu lądowego

Dość często w polskiej publicystyce spotykam się z opinią, że SZ RP nie byłyby w stanie przeciwstawić się napaści ze strony rosyjskiej, np. ostatnio w Polsce Zbrojnej (s. 56): 

Chyba każda z osób zajmujących się kwestiami bezpieczeństwa zgodzi się, że Polska nie jest i nie będzie w stanie przeciwstawić się agresji ze strony Rosji. Różnice w potencjale i w rzeczywistych zasobach są zbyt wielkie, by mogły je zrównoważyć rozważania o potędze Polski sprzed stuleci. Co więcej, trzeba powiedzieć otwarcie, że nie bylibyśmy w stanie powstrzymać ewentualnej agresji nawet na taki czas, który pozwoliłby sojusznikom na zorganizowanie kontrakcji. Jakiekolwiek działania zabezpieczające są w tym wypadku stratą czasu i potencjału potrzebnego ewentualnie gdzie indziej, a jedyną poprawną strategią jest działanie dobrosąsiedzkie, choć wiele jeszcze musimy się w tej materii nauczyć.

Moim zdaniem nie jest to właściwe sformułowanie zagadnienia, a niebezpieczna samospełniająca przepowiednia.

Były w historii państwa, które radziły sobie w sytuacji gorszej proporcji potencjałów ekonomiczno-demograficzno-geograficznych, np. Finlandia przeciwko Związkowi Radzieckiemu w 1940 r. czy Izrael przeciwko koalicji państw arabskich w latach 60-tych i 70-tych XX wieku. Nie należy więc siać defetyzmu, a raczej biorąc pod uwagę ryzyko konfliktu i koszty przygotowania do obrony, podjąć świadomą decyzję co do środków przeznaczonych na SZ RP.

Fińska obsługa ckm w czasie Wojny Zimowej - fot. Biblioteka Kongresu USA

Prawdopodobieństwo wojny

W chwili obecnej prawdopodobieństwo wojny Polski z Rosją jest oceniane jako bardzo niskie. Składa się na to wiele powodów, żeby wymienić kilka:

• Silne wzajemne uzależnienie od siebie państw w różnych dziedzinach, zwłaszcza w gospodarczej. Powiązania między państwami są tak istotne dla istnienie każdego z państwa, że można skutecznie narzucać przeciwnikowi wolę polityczną bez konieczności użycia czynnika militarnego (s. 11). 
• Rosja ocenia NATO jako silniejsze wojskowo (s.ix) od siebie, a wojna z Polską może oznaczać wojnę z NATO. 
• Rosja ma wystarczająco dużo problemów wewnętrznych.

Jednocześnie należy pamiętać, że 10 lat przed II Wojną Światową też nikt nie myślał, że wojna jest możliwa. A dzisiaj dynamika wydarzeń jest dużo szybsza.

Broń masowego rażenia

Aktualna doktryna rosyjska (z lutego 2010) nie przewiduje użycia broni masowego rażenia poza 2 sytuacjami:

• użyciem lub zagrożeniem użycia broni masowego rażenia przez przeciwnika,
• przeciwko konwencjonalnemu zagrożeniu dla istnienia Rosji.

Polska ratyfikowała Układ o nieproliferacji broni jądrowej, a w związku z tym może podejmować jedynie środki przeciw nosiecielom (np. rakiety antybalistyczne). Należy jednak zaznaczyć, że:

• nigdy w historii broń masowego rażenia nie użyto przed próbą rozstrzygnięcia konfliktu środkami klasycznymi.
• ilość sił niezbędnych do zaangażowania będzie znacznie mniejsza, niż w przypadku klasycznego konfliktu lądowego

Klasyczny konflikt lądowy

To ten rodzaj konfliktu w największym stopniu wpływa na kształt sił zbrojnych. Żeby ustalić ich rozmiar, proporcje składowych, rozmieszczenie konieczne jest zbudowanie modelu symulującego związek pomiędzy siłami obu stron i sposobem ich użycia, a wynikiem starcia, mierzonym np. w głębokości wdarcia się przeciwnika na terytorium obrońcy.

Jakość modelu zapewne w głównej mierze zależy od środków w niego zainwestowanych. Ze swojej strony mogłem głównie poświęcić trochę czasu, szukałem więc modelu, który byłby dostępny bez wysokich opłat licencyjnych lub którego algorytm jest dostępny i który można oprogramować w najwyżej kilka tygodni, a do jego obsługi wystarcza 1 osoba i co najwyżej kilka godzin pracy dla zasymulowania jednego starcia. Wśród kilku na które trafiłem najbardziej adekwatny do Polskiej sytuacji wydał mi się model opisany przez Stephena Biddle w książce Defence at low force levels, spełniający opisane wyżej wymagania (algorytm w Fortranie) i zaplanowany dla środkowo-europejskiego teatru działań i niskich (jak dziś) proporcji sił do terenu. Poniżej efekt przeniesienia algorytmu do apletu:

	Obrońca:	Atakujący:
AFVE:			Armoured Fighting Vehicle Equivalent, czyli odpowiednik bojowego pojazdu opancerzonego, 1 AFVE za każdy czołg (MBT), po 0.5 za drużynę piechoty oraz każdy inny pojazd uczestniczacy w walce lądowej, np. bwp, to, wóz dowodzenia kompanii, niszczyciel czołgów, niektóre systemy plot (np. ZSU-23-4).
Piechota:			% AFVE który stanowi piechota, de facto procent sił, który nie zapewnia zbliżonej do czołgów ochrony.
Artyleria:			Ilość systemów artyleryjskich kalibru ponad 100 mm.
Straty od CAS:			Ilość AFVE zniszczonych w czasie jednego starcia lądowego przez lotnictwo w misjach bliskiego wsparcia powietrznego w pasie głównej walki o szerokości 2 km. Samoloty latają 2-3 misje dziennie, w jednej niszczą 0.25-0.5 AFVE, jedno starcie trwa około 5h, łączna szerokość ataku to 20 km (założenie S.Biddle na bazie radzieckiej doktryny).
Straty od AI:			Ilość AFVE zniszczonych na godzinę na całym teatrze przez lotnictwo w misjach izolacji pola walki.
Wpływ inż.:			Wpływ sił inżynieryjnych na działania. Wartość 1 oznacza teren całkowicie neutralny. Wartość 1.5 odpowiada wsparciu inżynieryjnemu obu stron w konflikcie NATO-UW na koniec lat 80-tych.
Front:		km	Szerokość teatru działań.

(c) 2012 S. Krzemiński na bazie S. Biddle "Defense at low force levels"

Model opisany jest dla teatru działań, ale jego logika zweryfikowana w systemie symulacji taktycznych Janus, bardzo dokładnym, działającym na poziomie pojedynczych obiektów, na bazie mapy, rozkazów, etc i zweryfikowanym poprzez porównanie wyników z ćwiczeniami wojskowymi. Model zawiera sporo założeń opisanych w książce, np. o porównywalności sprzętu przeciwników, ich poziomu wyszkolenia czy dowodzenia, które należy uwzględniać w trakcie korzystania.

Na życzenie mogę przesłać kod źródłowy, który pozwala na sterowanie większą ilością parametrów. W kolejnych postach zaprezentuję analizę z wykorzystaniem w/w modelu dla SZ RP.