Siły Zbrojne Ukrainy

Ukraina jest członkiem Wspólnoty Niepodległych Państw, ale jej udział w wojskowych strukturach tej organizacji jest minimalny i ogranicza się do udziału w posiedzeniach Rady Ministrów Obrony WNP. Nie podpisała Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Jest natomiast członkiem Organizacja na rzecz Demokracji i Rozwoju (popularnie zwanej od nazw państw członków GUAM). W zamian za przekazanie Rosji wszystkich międzykontynentalnych rakiet balistycznych i głowic nuklearnych otrzymała gwarancje bezpieczeństwa od Rosji, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Ukraiński parlament podjął decyzję, że Ukraina nie będzie członkiem UE, NATO czy też jakiegoś sojuszu z udziałem Rosji. Natomiast bierze czynny udział w ćwiczeniach, w tym m.in.:

• z Rosją i Białorusią (Tarcza Związku 2011),
• z Polską (Kozacki Step 2011, Klonowy Łuk 2011 z Kanadą i Litwą),
• ze Stanami Zjednoczonymi (Morska Bryza 2011),
• z innymi krajami sąsiadującymi (Mołdawią, Rumunią, Węgrami, Słowacją),
• w ramach wspólnych sił morskich krajów Morza Czarnego BLACKSEAFOR.

Potencjalnym źródłem konfliktu między Ukrainą i Rosją jest Autonomiczna Republika Krym oraz stacjonująca w Sewastopolu Flota Czernomorska, która powinna zostać wycofana z terytorium Ukrainy w 2017 roku, ale przedłużono tę umowę o 25 lat, z opcją o kolejne 5 lat.

Su-25 Ukraińskich Sił Powietrznych - fot. ukraiński MON.

Siły Zbrojne liczą 121 tys. żołnierzy i 45 tys. pracowników cywilnych. Bardzo niskie są jednak wydatki MON - poniżej 2 mld USD. Planowane jest pełne uzawodowienie do 2020 roku, rozważane jest zmniejszenie liczebności do 100 tys. ż (w 2014, w tym 15 tys. pracowników cywilnych) i 70 tys. (w 2017, w tym 15 tys. pracowników cywilnych). Obecnie około 10% sił jest w gotowości operacyjnej, kolejne 10% jest w stanie osiągnąć gotowość operacyjną w 30 dni, pozostałe jednostki będą potrzebowały w tym celu ponad 3 miesięcy. Planowany przyszłościowy system przewiduje, że będą istniały:

• Połączone Siły Szybkiego Reagowania: 20-35% (choć można również znaleźć informacje, że z WL będzie to tylko 1 brygada) jednostek będzie w stanie osiągnąć gotowość w ciągu 30 dni (jednostki będą ukompletowane wyposażenie i personelem na poziomie 90%);
•  w tym Siły Natychmiastowego Reagowania (ok. 6 tys. ż.)
• Główne Siły Obrony: 40-45% jednostek ukompletowanych na poziomie 60-70%, z możliwością osiągnięcia gotowości w ciągu 90-120 dni;
• Rezerwy Strategiczne: pozostałe jednostki będą ukompletowane na poziomie 25% i będą potrzebowały pół roku by osiągnąć gotowość operacyjną.

Wojska Lądowe liczą 49 tys. żołnierzy, mających do dyspozycji 683 czołgów (głównie T-64B/BW, około 85 T-64BM, zorganizowanych w bataliony liczące 31 czołgów w brygadach pancernych i 40 w brygadach strzelców [NTW 4/2014]), 1965 bojowych wozów opancerzonych, 379 systemów artyleryjskich kalibru ponad 100 mm (w tym 40 2S19, 24 2S5), 42 Mi-24P oraz 24-90 wyrzutni rakiet taktycznych Toczka i Toczka-U (starsze typy zostały wycofane). W wyposażeniu są pociski przeciwpancerne 9K111, 9K113 i 9K114.W ich skład wchodzi 9 brygad zmechanizowanych (po 3 bataliony strzelców i 1 pancerny), 2 brygady pancerne (po 3 bataliony czołgów i 1 zmechanizowany) oraz 3 aeromobilne.

Brygada zmechanizowana liczy około 4200-4500 ż. i składa się z:

• 1-2 (w pancernej 3 - NTW 5/15, s. 19) batalionów czołgów (314 ż., w tym 34 of., 8 podof., 60 sierż.)
• 3 kompanie po 10 czołgów
• kompania zmech. (10 bwp, 92 ż.)
• pluton plot (16 ż, 3 bwp, 9 przeciwlotniczych zestawów przenośnych)
• kompania wsparcia (45 ż) i punkt medyczny (4 ż),
• plutony łączności (20 ż), saperów (11 ż);
• 2-3 (w pancernej 1) batalionów zmechanizowanych (555 ż, w tym 40 of., 12 podof., 84 sierż.)
• kompania 13 czołgów
• 3 kompanie zmech.
• bateria moździerzy (6 szt. 120 mm, 61 ż.)
• pluton granatików (3 bwp, 25 ż., 6 granatników)
• pluton rozpoznawczy (22 ż.)
• plutony plot., saperów (19 ż.), łączności (29 ż.)
• kompania wsparcia (48 ż.) i punkt medyczny (9 ż.)
• grupa artylerii (ok. 1300 ż)
• bateria dowodzenia i rozpoznania (82 ż.)
• dywizjon haubic 152 mm (18 2S3, 241 ż.)
• dywizjon haubic 122 mm (18 2S1)
• dywizjon rakietowy (18 BM-21)
• dywizjon ppanc. (201 ż, 12 armat MT-12, 9 wyrzutni ppk 9P148 o zasięgu 4 km)
• dywizjon plot. (276 ż.)
• 1-2 baterie rakiet (po 6 Strzała-10)
• 0-2 baterie artyleryjskie (po 4-6 ZSU-23-4)
• bateria przenośnych zestawów plot (54 szt., 36 ż.)
• bateria radiolokacyjna
• kompania rozpoznawcza (z 2 plutonami rozpozn., plutonem rozp. techn., 85 ż)
• kompania snajperów (36 ż., 2 plutony)
• oddział łączności (144 ż.)
• kompania wre,
• kompania radiolokacyjna,
• grupa inżynieryjna (2 kompanie, razem 131 ż.)
• kompania chemiczna (50 ż.)
• batalion wsparcia materiałowego (355 ż.)
• batalion remontowy (219 ż.)
• kompania medyczna (46 ż.)

Taka brygada (podobnie jak pancerna) wystawia na czas W 2 batalionowe grupy taktyczne [1,2].

Siły Powietrzne liczą 36 tys. żołnierzy i dysponują 160 samolotami bojowymi, w tym 72 (z tego sprawne 22, w tym 7 UB) MiG-29 (w tym 4 zmodernizowane do wersji MU, obejmującej m.in. GLONASS i poprawiony o 20% zasięg radaru), 36 (20) Su-27, 28 (16) Su-25 (w tym 8 zmodernizowanych o GLONASS), 24 (8) Su-24M, 12 (4) Su-24MR, uzbrojone w rakiety kierowane przeciw celom powierzchniowym Ch-25, Ch-29, Ch-59, przeciwradiolokacyjne Ch-25MP i Ch-58 oraz do walki powietrznej R-27, R-60 i R-73. Średni nalot roczny to 40-50 godzin. Podstawowym systemem przeciwlotniczym jest S-300PS (z 1985 roku, stosunkowo łatwy do zakłócenia, jak fińskie Buk-M1 z 1984).

Marynarka Wojenna liczy 15 tys. żołnierzy. W jej skład wchodzi Centrum Obrony Wybrzeża, któremu podlega 36. Samodzielna Brygada Obrony Wybrzeża i Samodzielna Grupa Artylerii Brzegowej - razem około 3 tys. żołnierzy, 40 czołgów T-64BW, 199 bojowych wozów opancerzonych (w tym 74 BWP-2 i 10 BWR-1K, prawie 50 BTR-80) i 54 systemów artyleryjskich kalibru ponad 100 mm (D-30, BM-21, 2S12). Prawdopodobnie większość tych sił została jednak utracona w trakcie działań separatystycznych na Krymie.

W/w siły uzupełniają stworzone w 2012 roku Wojska Wysokomobilne z 6 tys. żołnierzy, 260 pojazdami i 90 systemami artyleryjskimi kalibru ponad 100 mm. Obejmują 2 brygady aeromobilne (95. Żytomierz), 1 brygadę pow.-des. (25. Dniepropietrowsk) i 1 pułk aeromobilny (80. Lwów).

Źródła:

1. Strona internetowa ukraińskiego MON, a szczególnie Biała Księga 2011, 2012 i 2013.
2. S. Iwanowski "Siły zbrojne Ukrainy i Białorusi"
3. Jane's Armies nr 29 
4. Military Balance 2011 
5. http://mil.in.ua/forum/viewtopic.php?f=15&t=45  
6. P. Butowski "Siły Powietrzne Ukrainy" w Lotnictwo 12/2013
7. S. Zagadyński "Ukraińskie siły powietrzne" w Lotnictwo 5/2014.  
8. Informacja Washington Post na temat konfliktu rosyjsko-ukraińskiego
9. NTW 8/2014